Omer Hajam (1048. – 1131.) jedan je od najpoznatijih perzijskih pjesnika u svijetu.
Za života je bio iznimno cijenjen kao učenjak i filozof dok je njegovom pjesništvu pridavan manji značaj. Rođen je u prvoj polovini 11. stoljeća, u gradu Nišaburu, gdje je i ukopan.
Bio je vrstan poznavalac matematike, astronomije, medicine, filozofije i teologije. Još je u mladosti stekao naklonost seldžučkog dvora. Kao upravitelj velikog opservatorija u Isfahanu, tada najvećeg u svijetu, izvršio je reformu staroiranskog kalendara i sastavio astronomske tablice. Među brojnim djelima iz područja egzaktnih znanosti posebno se ističu Rasprava o Euklidovim tablicama, u kojima iznosi ispravke nekih Euklidovih postulata, kao i čuveni traktat o algebri. U filozofiji slijedi aristotelovsko-platonsku misao i prihvaća učenja Ibn Sine. Bio je sklon alegorijskim i ezoterijskim tumačenjima Kur’ana, vrlo popularnim među tadašnjim učenjacima. Zbog hrabrosti i nepokolebljivosti u iznošenju svojih stavova često je bio smetnja fanatičnoj vjerskoj eliti.
Kada je o njegovoj poeziji riječ, najpoznatiji je po rubaijama – katrenima koje je sastavljao vjerojatno u trenucima predaha od znanstvenog rada. Iako mu se pripisuje na hiljade stihova, utvrđeno je autorstvo tek oko sedamdeset rubaija.
Filozofska misao koja se provlači Hajamovim proznim i znanstvenim ostvarenjima, može se pratiti i u njegovom pjesništvu. Glavne teme o kojima govori su pitanje ljudske sudbine, prolaznost života, (ne)moć znanja da odgovori na probleme ljudske egzistencije, smisao postojanja, odnos prema vjeri, prepuštanje blagodatima življenja i brojne druge. Niti jedan perzijski pjesnik nije izazvao toliko razilaženja i oprečnih tumačenja poezije kao Hajam. Dok ga jedni vide kao agnostika i hedonistu, drugi u njegovim stihovima pronalaze sufijske i neoplatonističke odjeke. Originalnim i konciznim stilom, kao i svojim slobodoumnim razmišljanjima, smatra se jednim od najzanimljivijih i najkontroverznijih pjesnika perzijske književnosti.
Današnji dan u IR Iran obilježava se kao dan sjećanja na ovog velikana perzijske civilizacije.
